HaberTürk Gazetesi

HABER TÜRK – ANKARA (AA) – GÖKSEL YILDIRIM –

RailAcoustic (broken rail detection system)

Türk mühendisler, demiryolu ulaşımında güvenliği artıran buluşlarıyla bir ilke imza attılar. Raylarda oluşan kırık, çatlak ve hasarları (broken rail) titreşim yoluyla, uzaktan, otomatik ve önceden tesbit eden bu teknoloji (broken rail detection system) ODTÜ Teknokent’te faaliyet gösteren Enekom firması tarafından patentlerle koruma altına alındı.

Tüm Dünyada raylı sistemler, sağladıkları güvenlik, konfor ve çevre dostu olmaları nedeniyle tercih edilmektedir. Her geçen gün raylı sistem teknolojilerinin gelişimiyle birlikte hızla yaygınlaşmaktadır. Raylı sistemlerin güvenliğinin sağlanması, sürekli bakımlarla yürütülmektedir. Sürekli bakım, raylardaki kırıkların kazalar oluşmadan önce tespitinde yetersiz kalmaktadır.

Tüm dünyada halen yaygın olarak kullanılan ray kırığı algılama sistemi olan ray devreleri, ray üzerindeki elektriksel devamlılık prensibiyle çalışamaktadır. Ray devreleri, rayın aynı zamanda bir geri dönüş akım hattı olarak da kullanılması nedeniyle ciddi algısal yanılmalara neden olabilmektedir.

Ayrıca, yol kontrol görevlilerinin gözle veya temel el ölçüm aletleri yardımıyla rayı adım adım kontrol etmesinin de aralarında bulunduğu diğer yöntemler; güvenli sonuçlar vermemesi, kullanım zorluğu/kısıtlılığı ya da yüksek maliyet gibi olumsuzluklar barındırmaktadır.

ODTÜ Teknokent’te AR-GE çalışmalarını yürütmekte olan Enekom firması, bu alandaki ihtiyaca cevap vermek ve yerli bir çözüm üretmek amacıyla “Ray Kırığı ve Kusurlarını Uzaktan Yansıma Yöntemiyle Algılayan Sistem” geliştirdi.

RailAcoustic, raya belirli bir frekansta enjekte edilen titreşimin, biri uzakta olmak üzere iki noktadan algılanması prensibiyle çalışıyor.

Rail Acoustic, tamamen elektromekanik yöntemle çalışmakta olup, bir taraftan raya titreşim enjekte edildikten sonra eş zamanlı olarak diğer bir noktadan bu titreşim sinyali okunuyor. Sağlam ray ile kırık, hasarlı veya belirli bir ölçekteki çatlak taşıyan rayın iki nokta arasında taşıdığı titreşim sinyal seviyeleri arasındaki fark ve hatalı bölgeden yansıyarak geri gelen sinyal, sistemin hassas algılama elektroniği tarafından algılanıp işleniyor. Elde edilen bilgi, fiber optik iletişim hattı üzerinden kontrol merkezine taşınıyor.

Raylara iki kilometreye kadar aralıklarla yerleştirilen titreşim uygulama ve algılama modülleriyle donatılan hatlar otomotik olarak uzaktan sürekli test edilebilmekte ve denetlenebilmektedir.

Ankara-Konya Hızlı Tren Hattı üzerinde ilk seviye sistem performans testleri başarıyla tamamlanarak sistem montajlarına başlandı.

Hedef uluslararası sertifikasyon

Enekom Genel Müdürü Haluk Gökmen, AA muhabirine yaptığı açıklamada, geliştirdikleri sistemin ulusal ve uluslararası patentlerini aldıklarını belirterek, “Bu patentlerle dünyada bunu yapan tek kuruluş olarak kendimizi güvenceye aldık” dedi.

RailAcoustic’in, ray üzerindeki diğer sistemlerden tamamen bağımsız çalıştığına dikkat çeken Gökmen, şöyle konuştu:

“Ray üzerine bağladığımız sistemlerle noktasal sıcaklık bilgisi de alıyoruz. Ona göre sistemin kendini tekrar düzenlemesi için gerekli ayarlamaları yapabiliyoruz. Raylardaki kırık ve çatlakların tespitinin yanı sıra bölgede deprem tarzı, performansı ve hat güvenliğini etkileyebilecek her türlü titreşimi de algılayabiliyoruz. Raylara sistem dışından yapılan müdahaleleri de tespit edebiliyoruz.

RailAcoustic’in başka faydaları da var. Doğal afetler sonucu oluşan ray hasarlarını ve heyelan sonucu yolda oluşan engeli algılayabiliyoruz. Hat üzerinde kalmış araçları, gelen treni ve hızını tespit edebiliyoruz. Şu ana kadar ölçümlediğimiz durumlar ve koşullar sadece buz dağının üstü gibi. Sistemin yüksek hızlı tren hattına entegre edilmesi durumunda o kadar çok veri akıyor ki şu anda gündemde olmayan yeni çıktılara da ulaşmak mümkün olacaktır.”

Gökmen, sistemin Hindistan, Avusturalya, İngiltere ve Japonya’dan ilgi gördüğünü de sözlerine ekledi.

Kaynak: HaberTürk